مفاهیم اولیه تست کشش قیر
طولی از ماده قیری که قالب گیری شده و در دمای معین با سرعتی ثابت و مشخص کشیده می شود را قبل از پاره شدن، میزان کشش آن ماده قیری گویند. این روش اندازه گیری طبق استاندارد بین المللی ASTM D113 و استاندارد ملی INSO 3866 تدوین و ارائه شده است. مطابق با این استاندارد دمای آزمون کشش قیر باید 0.5 ± 25 درجه سانتی گراد باشد. برای کشیده شدن ماده قیری سرعت ثابت و مشخصی باید وجود داشته باشد تا طبق استانداردهای عنوان شده، آزمون کشش قیر قابل استناد و بر مبنای آن نتایج آزمون قابل ارائه و گزارش باشد.
سرعت کشیده شدن دو سر آزمونه معادل 0.25 ± 5 سانتی متر در دقیقه است. برای مواد قیری خاص که دمای آزمون کشش قیر متفاوت است سرعت کشیده شدن باید مشخص شود. طبق استاندارد شرایط مورد نیاز آزمون، برای ایجاد دمای 25 درجه سانتی گراد از یک حمام آب که توانایی تنظیم و ثابت نگه داشتن دما را داشته باشد مورد استفاده قرار می گیرد.
برای انجام آزمون کشش قیر علاوه بر دستگاه اندازه گیری میزان کشش پذیری قیر و مواد قیری به دماسنج ASTM 63C، ماده ضد چسبندگی (مخلوط گلیسیرین و دکسترین-تالک یا کائولین-روغن معدنی) برای پوشاندن کف و دیواره های قالب به منظور جلوگیری از چسبیدن آزمونه به قالب، ابزار برش (کاردک لبه صاف یا ماله که پهن تر از آزمونه است برای زدودن قیر اضافی از سطح قالب و هم تراز کردن سطح آزمونه با لبه قالب)، الک 300 میکرونی شماره 50 نیاز است.
برای انجام تست کشش قیر قالب برنجی را به کمک ماده ضدچسبندگی که در بالا انواع مختلف آن اشاره شد با لایه نازکی آغشته کنید. نمونه قیری را کاملا مخلوط کنید و در قالب برنجی بریزید. تا سطح بالای قالب را از نمونه قیری پر کنید. سپس نمونه قالب گیری شده را در دمای اتاق به مدت 5 ± 30 دقیقه استراحت دهید.
در ادامه به مدت 5 ± 35 دقیقه در حمام آبی با دمای 25 درجه سانتی گراد نمونه به همراه قالب برنجی را نگه دارید. ماده قیری قالب گیری شده را از حمام آب بیرون آورده و فورا به کمک ابزار برش یا کاردک سطح آن را صاف کنید. سطح آزمونه را با سطح قالب برنجی باید یکدست باشد. سپس در دمای اتاق به مدت 90 دقیقه به نمونه قالب گیری شده استراحت دهید. دستگاهی که برای اندازه گیری کشش قیر استفاده می شود باید توانایی تامین 25 درجه سانتی گراد و سرعت حرکت 5 سانتی متر بر دقیقه را داشته باشد.
دستگاه های مورد استفاده در تست کشش قیر
با توجه به ویژگی ها و عملکرد مورد انتظار آزمایشگران، دستگاه های متفاوتی برای تست کشش قیر مورد استفاده قرار می گیرد. برای بررسی دستگاه های آزمون کشش پذیری قیر یا داکتیلیتی، دستگاه های ساخت گروه پارسیان تکنولوژی را مورد بحث قرار می دهیم. گروه پارسیان تکنولوژی یک شرکت فنی و مهندسی بوده که با تکیه بر منابع انسانی متخصص خود اقدام به طراحی و تولید دستگاه های آزمایشگاهی صنایع نفت و پتروشیمی کرده است. این شرکت دستگاه تست کشش قیر را در دو مدل Pro و Full طراحی کرده است.
دستگاه تست کشش قیر مدل Pro دارای بدنه فلزی با پوشش رنگ الکترواستاتیک بوده که به کمک فناوری برش لیزری طراحی بدنه دستگاه به واقعیت تبدیل شده است. دستگاه از یک صفحه نمایش 3 اینچی جهت نمایش شرایط و نتایج آزمون کشش قیر بهره می برد. همچنین از یک هیتر برای تنظیم دمای حمام دستگاه استفاده شده که توانی معادل 1000 وات دارد. کنترل دمای حمام به صورت دیجیتال صورت گرفته و با دقت 0.1 درجه سانتی گراد می توان این کنترل را روی دمای حمام دستگاه داشت. دقت بالای کنترل دمای حمام آب را باید مرهون سنسور دیجیتال دستگاه دانست.
حمام دستگاه که به صورت تمام استیل ساخته شده طولی معادل 100 سانتی متر را جهت تست فراهم می آورد. میزان کشش قیر در حمام هم توسط حسگرهای هوشمند مخصوص حرکت اندازه گیری شده و در نمایشگر دستگاه قابل مشاهده خواهد بود. برای تامین دمای 25 درجه سانتی گراد مطابق استاندارد یک پمپ سیرکوله در دستگاه تست کشش قیر در نظر گرفته شده است. به کمک پمپ سیرکوله و هیتر بکار رفته در این دستگاه دمای 25 درجه سانتی گراد در تمام طول حمام یکسان و ثابت باقی می ماند. دستگاه تست کشش قیر مدل Pro به همراه دفترچه راهنما و کارت گارانتی در جعبه چوبی عرضه می شود. به همشتریان محترم هم در محل کارخانه آموزش کار با دستگاه و گواهینامه آموزشی ارائه می شود.
دستگاه تست کشش قیر مدل Full دارای حمام آبی با طول مفید 150 سانتی متر است. حمام آب از جنس استیل و میزان کشش قیر در آن هم توسط حسگرهای هوشمند اندازه گیری شده و روی نمایشگر با سایز 7 اینچ نمایش داده می شود. نمایشگر بکار رفته LCD و از نوع TFT بوده و به صورت تمام رنگی شرایط و نتایج آزمون کشش قیر را نمایش می دهد.
سنسورهای هوشمند بکار رفته در دستگاه با دقت 1 میلی متر کشش قیر را اندازه گیری می کنند. هیتر دستگاه هم دمای 25 درجه سانتی گراد را مطابق استاندارد تامین و به کمک پمپ سیرکوله در تمام طول حمام ثابت نگه می دارد. برای آزمون های خاص هم یک یخچال بکار رفته که می توان دماهای پایین را با توجه به شرایط هر آزمون تنظیم و به دمای دلخواه (Set Point) رساند. در انتها نتیجه آزمون هم برای ارائه گزارش توسط پرینتر تعبیه شده در دستگاه قابل چاپ و ارائه خواهد بود.