استانداردها نقش بسیار مهمی در صنعت نفت و پتروشیمی ایفا می‌کنند و به‌ویژه در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت محصولات نفتی، تضمین دقت و صحت نتایج را فراهم می‌آورند. یکی از این استانداردها، ASTM D156 است که به روش اندازه‌گیری رنگ محصولات نفتی اختصاص دارد. این استاندارد به دلیل اهمیت سنجش رنگ در ارزیابی کیفیت و تطابق محصولات نفتی، توسط متخصصان و دانشجویان این حوزه به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله، با زبان ساده و دقیق به تعریف، کاربردها و روش اجرای استاندارد ASTM D156 پرداخته شده است تا مخاطبان بتوانند به‌خوبی با این استاندارد آشنا شوند.
تعریف استاندارد ASTM D156
استاندارد ASTM D156، یک روش آزمایشگاهی برای تعیین رنگ محصولات نفتی است که در آن رنگ به صورت بصری و با استفاده از یک سری نمونه‌های مرجع مقایسه می‌شود. این روش معمولاً برای اندازه‌گیری رنگ مایعات نفتی مانند بنزین، نفت سفید، نفت کوره و دیگر فرآورده‌های نفتی سبک استفاده می‌شود.
استاندارد ASTM D156، روش ساده و کم‌هزینه‌ای را برای سنجش رنگ فراهم می‌کند که در آن نمونه مورد آزمایش در مقابل یک نمونه مرجع با رنگ‌های استاندارد مقایسه شده و رنگ نمونه تعیین می‌شود. به بیان دیگر، رنگ در این استاندارد به صورت عددی بیان می‌شود که معرف شدت رنگ نمونه است.
کاربردهای استاندارد ASTM D156
رنگ یکی از شاخص‌های مهم کیفیت محصولات نفتی است که می‌تواند نشان‌دهنده خلوص و میزان ناخالصی‌ها باشد. به همین دلیل، اندازه‌گیری دقیق رنگ در کنترل کیفیت محصولات نفتی اهمیت بالایی دارد.
-
کنترل کیفیت محصولات نفتی: اندازه‌گیری رنگ به تعیین میزان خلوص محصول و شناسایی هرگونه آلودگی یا ناخالصی کمک می‌کند. رنگ غیرطبیعی ممکن است نشان‌دهنده آلودگی یا اکسیداسیون محصول باشد.
-
تطابق با مشخصات فنی: بسیاری از قراردادها و مشخصات فنی برای فروش و خرید فرآورده‌های نفتی، رنگ استانداردی را تعریف می‌کنند. ASTM D156 ابزاری مطمئن برای ارزیابی تطابق با این مشخصات است.
-
پایش فرآیندهای تولید: در خطوط تولید، نظارت بر رنگ محصولات به عنوان شاخصی از صحت عملکرد واحدهای فرآیندی به کار می‌رود. تغییرات رنگ ممکن است به وجود نقص یا تغییر در شرایط فرآیند اشاره داشته باشد.
-
تحقیقات و توسعه: در پروژه‌های پژوهشی و توسعه محصول، اندازه‌گیری رنگ برای بررسی اثر افزودنی‌ها، فرایندها یا شرایط نگهداری اهمیت دارد.
روش اجرای استاندارد ASTM D156
اجرای ASTM D156 به تجهیزات و شرایط خاصی نیاز دارد که شامل موارد زیر است:
-
نمونه‌برداری: نمونه باید در شرایط استاندارد تهیه شده و به سرعت برای آزمایش استفاده شود تا تغییرات رنگ بر اثر اکسیداسیون یا تبخیر رخ ندهد.
-
دستگاه تست رنگ سنجی: یکی از ابزارهای کلیدی اجرای این استاندارد، دستگاه تست رنگ سنجی است که با دقت بالا رنگ نمونه را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه قابلیت مقایسه مستقیم نمونه با استانداردهای رنگی مرجع را دارد. استفاده از این دستگاه، نتایج آزمون را دقیق‌تر و قابل تکرار می‌کند.
-
نورپردازی و محیط آزمایش: شرایط نوری محیط و نوع نور مصرفی (معمولاً نور سفید استاندارد) باید کنترل شده باشد تا اندازه‌گیری رنگ به صورت یکنواخت و استاندارد انجام شود.
-
مقایسه با نمونه‌های مرجع: رنگ نمونه در مقابل یک سری نمونه مرجع که از قبل تهیه شده‌اند، مقایسه می‌شود و عدد رنگ تعیین می‌گردد. این عدد معمولاً در مقیاس استاندارد ASTM بیان می‌شود.
-
ثبت و گزارش نتایج: نتایج به صورت عددی ثبت شده و در گزارش کیفیت محصول درج می‌گردد.
اهمیت استفاده از تجهیزات دقیق و معتبر
برای اطمینان از صحت و دقت اندازه‌گیری‌ها، استفاده از دستگاه‌های معتبر و کالیبره شده بسیار مهم است. شرکت‌هایی مانند «پارسیان تکنولوژی» با ارائه دستگاه‌های دقیق و مطابق با استانداردهای بین‌المللی، نقش مؤثری در بهبود کیفیت آزمایش‌ها و نتایج دارند. انتخاب و بهره‌گیری از تجهیزات مناسب، به ویژه دستگاه تست رنگ سنجی، می‌تواند به افزایش دقت اندازه‌گیری و کاهش خطاهای آزمایشگاهی کمک کند.
نتیجه‌گیری
استاندارد ASTM D156 یک روش کلیدی و ساده برای تعیین رنگ محصولات نفتی است که در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت و فرآیندهای صنعتی کاربرد فراوانی دارد. اندازه‌گیری رنگ به عنوان یکی از شاخص‌های مهم کیفیت، به ارزیابی خلوص و تطابق محصولات نفتی کمک می‌کند.
اجرای دقیق این استاندارد با استفاده از دستگاه‌های تست رنگ سنجی و رعایت شرایط استاندارد آزمایشگاهی، نتایج قابل اعتماد و قابل تکراری را فراهم می‌آورد. از این رو، آشنایی کامل با استاندارد ASTM D156 و استفاده از تجهیزات معتبر مانند دستگاه‌های ارائه‌شده توسط شرکت پارسیان تکنولوژی، برای متخصصان و دانشجویان حوزه نفت و پتروشیمی اهمیت فراوانی دارد.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتر یا خرید تجهیزات مرتبط هستید، می‌توانید به صفحه دستگاه تست رنگ سنجی مراجعه کنید تا با مشخصات و قابلیت‌های دستگاه‌های روز آشنا شوید.